Fidye yazılımı, her geçen gün gelişen ve daha da yaygınlaşan bir zararlı yazılımdır. Temelde iki türü vardır: şifreleyiciler ve kilitleyiciler. Bilgisayarınıza şifreleyici bulaştığı zaman, bilgisayarınızda bulunan her türlü veriyi (dosyalar, fotoğraflar, kaydedilmiş oyun dosyaları, veri tabanları vs.) şifreler. Dosyalar bir defa şifrelendiğinde dosyaları açamazsınız ve dosya içerisinde bulunan verilere ulaşamazsınız. Bu saldırıları düzenleyen suçlular dosyalarınızı açabilecek özel anahtar karşılığında fidye talep ederler. Talep edilen ortalama fidye miktarı 300$ civarıdır.
Kilitleyici ise, bu zararlı yazılımların bütün cihazı kilitlemesi. Yani sadece dosyalarınız değil, bütün sisteminiz erişilmez olur. Ama tuhaftır, kilitleyicilerin istedikleri fidye miktarı şifreleyicilerinki kadar yüksek değil.
Niye fidye yazılımları hakkında bilgilenmeniz gerekiyor?
Öncelikle, piyasada çok sayıda fidye yazılımı mevcut. Tüm Windows, Mac OS X, Linux ve Android cihazları tehdit ediyorlar. Kısacası tüm masaüstü ve mobil cihazlar tehdit altında. Ancak fidye yazılımları ağırlık olarak Windows ve Android cihazları hedef alıyor.
Aynı zamanda cihazınıza bulaşması da çok kolay. Çok yaygın olarak, fidye yazılımları bilgisayara açılan şüpheli eklerleden, tıklanan şüpheli linklerden ve uygulama indirilen üçün parti mecralardan bulaşıyor. Ayrıca fidye yazılımları yasal internet sitelerine de bulaşabilirler: Güncel örnek olarak, siber suçlular fidye yazılımlarını kullanıcılara bulaştırmak için reklam ağlarını kullanıyorlar.
Diğer bir yandan, kullanıcılara önemli bir şey indirtip açtığını düşündürmek çok basit. Bankadan gelmiş bir e-posta ya da önemli bir program yüklemesi. Dosya açıldığı ya da program kurulduğunda, kullanıcı kendi bilgisayarına fidye yazılımı kurmuş oluyor.
Muhtemelen fidye yazılımları ile temel sorun, zararlı yazılımı silmeniz problemi çözmüyor. İyi bir anti virüs programı ve özellikle belli uygulamalar, genellikle fidye yazılımlarına karşı çok etkili çözüm sunuyorlar. Ama eğer zararlı yazılım dosyalarınızı şifrelerse, verilerinize erişebilmek için şifreyi açmanız gerekmektedir.
Dahası, fidye ödemek birkaç sebepten dolayı çok can sıkıcıdır. Öncelikle, fidye ödeyecek paranız olmayabilir. İki, fidye ödemek siber suçluları motive ederek bu işe devam etmelerini sağlar. Üçüncüsü ve en önemlisi, fidye ödedikten sonra sorununuzun çözüleceğine emin olamazsınız. Ayrıca bir defa size zarar veren birine neden güvenip istediği parayı mağdurlarının %20’si fidye ödemesine rağmen dosyalarını kurtaramadı. Pek şaşırtıcı bir durum değil. Suçlulardan adil olmalarını bekleyemezsiniz ki gönderesiniz?
Dosyaların şifresi nasıl çözülür?
Eğer fidye yazılımı sisteminize girip dosyalarınızı şifrelediyse, şifreleri kendi kendinize çözemezsiniz. Böyle bir durumda seçebileceğiniz iki yol var. Teslim olarak fidyeyi ödeyebilirsiniz – ki yukarıda saydığımız sebeplerden dolayı, bunu kesinlikle önermiyoruz.
Diğer seçenek ise "noransom.kaspersky.com" adresini ziyaret ederek sizin dosyalarınızı açabilecek ücretsiz bir şifre çözücü programı olup olmadığını kontrol edin. Fidye yazılımı çözen araçlarımız tamamen ücretsizdir ancak maalesef tüm şifreleyicilerin çözümü bulunmamaktadır.
Yeri gelmişken belirtelim, kötü bir şey olmasını beklemeden önleminizi alın.
Kendinizi fidye yazılımından nasıl korursunuz?
1. Şüpheli e-mail eklerini açmayın, bilinmeyen internet sitelerini ziyaret etmeyin ve resmi kaynaklar harici yerlerden uygulama indirmeyin. Oltalama saldırıları hakkında bilgi edinin ve oltalama saldırıları linklerine tıklamayın.
2. Düzenli olarak dosyalarınızı yedekleyin. Eğer yedekleriniz varsa, bilgisayarınızdaki fidye yazılımını anti virüs programınız ile temizledikten sonra, yedekteki (yedekleriniz bulutta ya da harici disklerde bulunabilir) dosyalarınızı geri yükleyebilirsiniz.
3. İyi bir anti virüs programı kullanın. Kaspersky Internet Security‘i deneyebilirsiniz, programımızda bulunan özel “Sistem İzleyici” modülü sayesinde özellikle fidye yazılımlarına karşı koruma sağlar. Bu arada yapılan bağımsız testlere göre Kaspersky Internet Security, denenen fidye yazılımlarına karşı %100 başarı sağladı.