Adli bilimciler, Mavi Balina oyununun bir benzeri olan yeni siber zorbalık oyunu Momo konusunda aileleri ve yetkilileri uyardılar.
Momo oyunu için “Yeni Mavi Balina” benzetmeleri yapılmaktadır. Bu tür oyunların en önemli özelliği bir noktadan başlayıp tüm dünyaya yayılmasıdır.
Özel efekt şirketi Link Company tarafından yaratılan Momo profili, genç ve gözleri büyük, uzun saçlı, kuş bacaklı, korkunç yüzlü, ürpertici bir kadın figürüdür. Japonya’da Vanilla Müzesinde 2016 yılında sergilenen bir “kuş kadın heykeline” aittir. Kişilerin çektikleri fotoğrafları paylaşmasıyla Instagram’da yayılmıştır.
Sosyal medya grubu olan Momo oyunu Latin Amerika’da ortaya çıkmıştır. İspanyolca konuşulan ülkelerden birinde bir şahıs, Instagram’dan bir fotoğraf kesip bununla bir WhatsApp kullanıcısı yaratmıştır. İnsanlara, Momo ile ilişkilendirilen Japonya(+81), Kolombiya(+52) ve Meksika(+57) ülke uzantılı üç ayrı yabancı numara aracılığı ile ulaşıp WhatsApp/Facebook/Twitter üzerinden iletişime geçen, mesaj atan bu numaraların profil resminde ürkütücü görünen "kuş kadın" isimli heykelin fotoğrafı bulunmaktadır. Bu oyun ile kullanıcıların akıllı telefonlardaki kişisel verilerin gizliliğinin tehlikeye girdiği aktarılmaktadır. Sanal ortamda kişisel bilgilere ulaşan kişinin kişisel verileri çaldığı, kişisel verilerini internet ortamına yaymakla tehdit ve taciz ettiği, temasa geçenlere son derece rahatsız edici şiddet içeren görüntüler gönderdiği, kişilerden zorla para elde ettiği, şiddeti öven bir dil kullanıldığı ve bazı vakaları intihara sürüklediği bildirilmektedir. Nitekim, Arjantin’in başkenti Buenos Aires yakınlarında ölü bulunan 12 yaşındaki genç kızın da Momo’yu oynadığı tespit edilmiştir. Polisin, Momo oynayarak intihar ettiğini düşündüğü 12 yaşındaki kızın sosyal medya üzerinden iletişime geçtiği 18 yaşındaki genci aradığı bildirildi.
Gerek Mavi Balina gerekse Momo gibi bu tür oyuna katılanlarda depresyon, kaygı bozuklukları yanı sıra davranış sorunları ve suça eğilim ortaya çıkmaktadır. Özellikle bireyin kendine ve çevresine yönelik şiddet göstermesi en çok dikkat edilmesi gereken konudur.
Sanal zorbalık içeren Momo oyunu özellikle küçük yaştaki çocukları hedef almaktadır. O yaştaki çocukların bilişsel gelişimleri henüz tamamlanmadığı için bu tür oyunların zorbalıkları karşısında ne yapacaklarını bilememekte, korkmakta, verilen yönlendirmelere uymakta ve karşısındaki kişi ne söylerse yerine getirebilmektedir. Buna bir çeşit hipnotik yönlendirme de denilebilir.
Meksika siber suçlar polisi, Twitter üzerinden ülke vatandaşlarını Momo oyununa katılmama konusunda uyarı yayımlamıştır. İspanya polisi de konu ile ilgili olarak sosyal medya kanalları üzerinden gelecek garip, tuhaf oyun davetlerini görmezden gelme konusunda uyarıda bulunmuştur. Polis, “Saçmalıkları Görmezden Gelin” etiketi altında, kullanıcılara Momo’dan uzak durma ve Whatsapp üzerinden yayılmasını engelleme çağrıları yapmaktadır. İspanya polisi de vatandaşlarını erkenden uyararak bu oyunu görmezden gelmelerini istemiştir.
Ülkemizde de ne yazık ki bu tür oyunlar sadece medyanın ilgisini çekmiş durumdadır ve medya aracılığı ile farkındalık kazandırılmaya çalışıldığı görülmektedir.
Bu açıdan biz adli bilimciler olarak aileleri ve toplumu uyarıyoruz. Ailelerin bu ve benzeri oyunlarda bireyi hangi tehlikelerin beklediği konusunda bilgilenmeleri gerekir. Özellikle çocuklarının bilgisayar ve cep telefonu kullanımında kontrolün yanı sıra sınırlama da getirmeliler. Bunun yanı sıra Emniyet Genel Müdürlüğü Siber Suçlarla Mücadele Dairesinin diğer ülkelerde olduğu gibi toplumu zaman zaman bu ve benzeri oyunlardan haberdar ederek bilgilendirmesi, farkındalık kazandırması çok yararlı olacaktır.
Kaynaklar:
- Doç. Dr. Hatice DEMİRBAŞ, Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Psikoloji Bölüm Başkanı ve Adli Bilimciler Derneği Adli Psikoloji Komisyon Başkanı
- Prof. Dr. İ.Hamit HANCI, Ankara Üniv. Tıp Fak. Adli Tıp A.D Öğretim Üyesi ve Adli Bilimciler Derneği Başkanı