Genelde hatadan bahsetmek zayıflık olarak düşünülür. Bazen de hatanın farkına varılmaz hatta fark etmeyi engelleyen güçlü bir ego ile suçlu başka yerde aranır. Son olarak da hata, büyük olaylar, travma yaratan vakalar şeklinde düşünüldüğünden görece küçük hatalar görmezden gelinir. Şirketin en önemli müşterisine ait siparişin hatalı üretildiğini ve müşterinin mutsuz olduğunu düşünelim. Hatayı kimse üzerine almıyor, herkes kendisine söyleneni yaptığını ve bir başkasını işaret ediyor. Herkes tedirgin çünkü kabağın kendi başına patlamasından endişe ediyor. Hatanın nerede yapıldığı bir türlü anlaşılamıyor. Kurumu yönetenlerse nasıl olup da böyle bir hata yapıldığını anlamaya çalışıyor ama nafile. Sonunda bir günah keçisi bulunuyor, tüm yük onun sırtına bırakılıyor ve herkes rahatlıyor. Bu fırtınayı da savuşturduğuna sevinen diğer herkes yoluna eskisi gibi devam ediyor. Peki günah keçisi ilan edilen neler öğreniyor?
İlki ne olursa olsun bir daha günah keçisi olmaması gerektiğini. İkincisi iş yapmayanların hata da yapmadığını ve başlarının ağrımadığını. Üçüncüsü suçlama oyununu en iyi oynayanın kazandığını, savuşturma becerisi yüksek olanın rahat ettiğini görüyor. Bu öğrendiklerine göre zihinsel hazırlıklara başlıyor. Bu senaryoda hata var mı? Çok var. Peki öğrenme var mı? Maalesef yok. Bu ortamda hata yapma hakkı var mı? O da yok.
Hata yapma hakkından bahsedebilmek için öncelikle hepimizin insan olduğunu ve hata yapabileceğimizi kabul etmek gerekiyor. İnsanlara hatasını anlatmak dünyadaki en zor işlerden birisi olabilir. “Hatan nedir?” dendiğinde kişiliğini tehdit altında hissedecektir. Güçlü olması gerektiğini düşünür. İşini yıllardır iyi yapar ve o işi en iyi kendisi bilir. Aynı kişiye sorsanız belki de yöneticisinin veya çalışma arkadaşının hatalarını size uzun bir liste olarak sayabilir. Ancak hatayı daha iyisini yapmak için gelişim fırsatı olarak görmek mevcut değerleri tamamen değiştirebilir.
Hatasızlık tabusunu yıkmak için;
Yönetici olarak sizin önderlik etmeniz gerekir. Bu diğerlerine cesaret verecek ve kurumdaki samimiyeti artıracaktır. Bir kola üreticisi seksenlerde "yeni kola" denemesi yaptı ve başarısız oldu. Yönetici hatayı sahiplendi ve istifa etti. Doksanlı yıllarda firmaya dönüp önemli başarılara imza attı. Öğrenmeyi hızlandıran hataları takdir edin hatta ödüllendirin cezalandırmayın. NASA başarısız projeler arasından seçtiklerine ödül veriyor. Hatalar tekrarlıyorsa dikkatle izleyin. Bir iş bitince hata ve derslerin sohbetini gerçekleştirin. İşle ilgili herkes sohbete dahil olsun. Sade kendi hatanız değil başkalarının hatalarından da dersler alınabilir. Başkalarınıda dikkatle dinleyin. Başarılı işlerde de hata yapılmış olabilir. Neyin daha iyi yapılabileceğini bu işler için de sorun. Yetmişli yıllarda Sony, gelişkin Betamax video formatını piyasaya sundu. Bir yıl sonra daha basit VHS daha çok yaygınlaştı. Betamax, çok iyi proje olmasına rağmen başarısızlık hikayesi olarak anılır. Çıkarılacak ders ise; en iyi yapmak yetmez, izlenip müşteri beklentilerine göre güncelleme gereklidir.
Şirketlerin sağlıklı gelişimi için hatalardan ders almaya ihtiyacı vardır. Tecrübe hataların diğer adıdır. Hataların konuşulabildiği yerde insanlar hatalarını cesaretle kabullenip bunlardan ders çıkarabilirler.