Günümüzde sosyal medya platformlarında organik üretilmişlerin dışında birçok içerik, dolaylı veya doğrudan reklam ve yönlendirme içeriyor. Bu reklam içeriklerinin yanısıra platformların yayın akışlarına kendi dahil ettikleri reklam ağından gelen içerikler de eklenince baktığınız dört bir yanın üçün de reklam yer alabiliyor.
Sosyal medya fenomenleri ve “influencer”lar ülkemiz sosyal medya kullanıcıları tarafından da sıkı takipte, birçok genç de onlar gibi olma hayalinde. Fenomen ve “influencer”lar takipçi kitlelerinin gücüyle markalarla reklam anlaşmalarına gidiyor. Reklamlar bazen açıkça bazen de “şu ürünü kullandım yüzümün güzelliğine ben bile şaşırdım” tarzında dolaylı yoldan yapılıyor.
Ticaret Bakanlığı, sosyal medya reklamlarının yükselişiyle reklam içerikleri paylaşımları inceleme altına almış. Bu inceleme sonucunda Reklam Kurulu'nun 04.05.2021 tarihli ve 309 sayılı toplantısında 2021/2 numaralı ilke kararı olarak kabul edilen “Sosyal Medya Etkileyicileri Tarafından Yapılan Ticari Reklam ve Haksız Ticari Uygulamalar Hakkında Kılavuz” yayınlamış. Bakanlığın kılavuzundan başlıca notlara aşağıda yer verdik.
Kılavuzun Amacı
Sosyal medya etkileyicilerinin (fenomen ve “influencer”) üreteceği reklam ve ticari uygulamalar hakkında reklam veren, reklam ajansları, mecra kuruluşları ve reklamcılık ile ilgili tüm kişi, kurum ve kuruluşlara yol göstermek olarak belirlenmiş. Kılavuz kapsamına sosyal medya etkileyicileri tarafından yapılan her türlü reklam ve ticari uygulamayı alınmış.
Genel Kurallar
- Sosyal medya etkileyicisi aracılığıyla yapılan reklamların, açık ve anlaşılır şekilde ifade edilmesi ve ayırt edilebilir olması zorunludur. Her türlü iletişim aracında olduğu gibi sosyal medyada da sesli, yazılı ve görsel olarak örtülü reklam yapılması yasaktır.
- Paylaşım içinde kullanılan renklerden ve arka fondan ayırt edilebilir nitelikte ve kolaylıkla okunabilir büyüklükte olmalıdır.
- Tüketicilerin paylaşımla ilk karşılaştıkları anda başka bir şey yapmalarına gerek kalmadan paylaşımın ticari reklam olduğu anlaşılacak biçimde ve konumda belirtilmelidir.
- Etiket veya açıklamalar arasında görünebilir şekilde belirtilmelidir.
Yukarıda listelediğimiz gibi kurallar belirtilmekte.
Sosyal Medya Etkileyicisinin Bazı Yükümlülükleri
- Henüz deneyiminin bulunmadığı bir mal veya hizmetin ticari tanıtımını yapmaz.
- İlgili mevzuatlara aykırı davranamaz.
- Sağlık kişi ve kuruluşları tarafından sunulan mal veya hizmetlere yönlendirmede bulunamaz, bu mal veya hizmetlerin tanıtımını yapamaz.
- Herhangi bir malın ticari reklamında, efekt veya filtreleme uygulamalarını kullanması durumunda görüntünün filtrelendiğini açıkça belirtir.
Reklam İçerikli Paylaşımlar Nasıl Olmalı?
Youtube ve Instagram TV gibi video ve canlı yayın içeriklerinde aşağıda belirtilen açıklamalardan en az birine yer verilir:
- “Bu video [reklam veren] reklamlarını içermektedir.”
- “Bu video, [reklam veren] ile ücretli işbirliğini içermektedir.”
- “[Reklam veren]’in destekleri ile.”
- “Bu ürünleri [reklam verenden] hediye olarak aldım.”
- “Ürünleri bana gönderdiği için [reklam verene] teşekkürler.”
Instagram, Facebook, Twitter vb. görsel veya yazılı içeriklerde aşağıda belirtilen etiketlerden ya da açıklamalardan en az birine yer verilir:
- #Reklam
- #Reklam/Tanıtım
- #Sponsor
- #İşbirliği
- #Ortaklık
- “@[Reklam veren] ile işbirliği”
- “@[Reklam veren] tarafından sağlandı.”
- “@[Reklam veren] tarafından hediye olarak alındı.”
Spotify vb. podcast’lerde yayının başında, ortasında ve sonunda, yazılı ve sözlü olarak aşağıda belirtilen açıklamalardan en az birine yer verilir:
- “Bu podcast, [reklam veren] hakkında reklam içerir.”
- “Bu podcast, [reklam veren] ile ücretli bir işbirliğinden oluşmaktadır.”
- “[Reklam veren]’in destekleri ile.”
- “Ürünleri (podcastimde bahsettiğim) [reklam verenden] hediye olarak aldım.”
Instagram, Snapchat vb. aşağıda belirtilen etiketlerden ya da açıklamalardan en az birine yer verilir:
- #Reklam
- #Reklam/Tanıtım
- #Sponsor
- #İşbirliği
- #Ortaklık
- “@[Reklam veren] ile işbirliği”
- “@[Reklam veren] tarafından sağlandı.”
- “@[Reklam veren] tarafından hediye olarak alındı.”
Sosyal Medya Etkileyicileri Tarafından Yapılan Ticari Reklam ve Haksız Ticari Uygulamalar Hakkında Kılavuz’un tamamına bu bağlantıdan ulaşabilirsiniz.