İçindekiler
Bölüm 1: İŞ SAĞLIĞI ve GÜVENLİĞİ (İSG) TANIM ve AMACI
Bölüm 2: KAZA
Bölüm 3: TEHLİKE ve RİSK
Bölüm 4: ERGONOMİ
Bölüm 5: SAĞLIK ve GÜVENLİK İŞARETLERİ
1. İSG Tanım ve Amacı
İş Sağlığı: “Tüm mesleklerde çalışanların bedensel, ruhsal ve sosyal yönden iyilik hallerinin en üstün düzeyde tutulması, sürdürülmesi ve geliştirilmesi çalışmalarıdır.” (WHO 1950). İş sağlığı ve güvenliği amaçları:
- Sağlıklı ve güvenli bir çalışma ortamı sağlamak.
- Çalışanları çalışma ortamından kaynaklanan sağlık ve güvenlik risklerine karşı korumak.
- Çalışanların sağlık, güvenlik ve refahını sağlamak ve geliştirmek.
- Üretimin devamlılığını sağlamak.
- Verimliliği artırmak.
Peki neden iş güvenliği?
- Dünyada her 3 dakikada bir iş kazası gerçekleşiyor.
- Her 90 dakikada bir kişi sakat kalıyor.
- Her 4 saatte bir kişi hayatını kaybediyor.
- Türkiye ölümlü iş kazalarında Avrupa’da 1. Dünya’da 3. sırada.
Bu bağlamda herkese iş düşüyor. Hem devletin hem iş verenin hem de çalışanın bazı sorumlulukları mevcut. Devletin görevi; yasalar çıkarmak ve bu yasaların uygulandığına dair denetim yapmaktır. İşverenin sorumlulukları ise bu yasalara göre gereken her türlü önlemi almak, araç ve gereçleri noksansız bulundurmak, ISG önlemlerine uyulup uyulmadığını denetlemek, işçileri karşı karşıya bulundukları mesleki riskler, alınması gerekli tedbirler, yasal hak ve sorumlulukları konusunda bilgilendirmek, gerekli iş sağlığı ve güvenliği eğitimini vermektir. Çalışanlara ise her türlü önleme uymak sorumluluğu düşüyor.
2. Kaza
Önceden planlanmamış, bilinmeyen, kontrol altına alınamamış, istenmeyen, çoğu kez kişisel yaralanmalara, araç ve gereçlerin zarara uğramasına, üretimin bir süre durmasına yol açan bu olaylara kaza denir.
Meydana gelen İş kazalarının %98’lik kısmı insanlardan kaynaklıdır. Yaşanan iş kazalarının %88’i Emniyetsiz, Davranışlardan, yani çalışan kaynaklı problemlerden meydana gelmektedir. Kalan kısmın %10’u Emniyetsiz Durumlar İşverenin güvenliğe önem vermemesinden yüzünden ve %2’si de kaçınılmaz , neden belli olmayan, şans , kader, kısmet yüzünden oluşmaktadır.
İş Kazası ve Meslek Hastalığı Durumunda Yapılması Gerekenler:
Bir işveren, İş Kazasında;
- İşyerinin bulunduğu yerdeki yetkili kolluk kuvvetlerine derhal,
- Sosyal Güvenlik Kurumuna en geç kazadan sonraki üç işgünü içinde bildirmek zorundadır.
Meslek Hastalığında;
- Çalışanın meslek hastalığına yakalandığını veya çalışanın meslek hastalığına maruz kaldığı kendisine bildirilen işveren durumu öğrendiği günden başlayarak üç işgünü içinde SGK’ya bildirmesi gerekir.
Yangın
Yanıcı madde, oksijen ve ısı bileşenleri ile ortaya çıkan olaya yangın denir.
Yangın Nedenleri:
- Korunma önlemlerinin alınmaması
- Bilgisizlik
- İhmal
- Kazalar
- Sıçrama
- Sabotaj
- Doğa olayları
Yangın Esnasında Yapılması Gerekenler:
- Rüzgarı arkanıza alın
- Yangın söndürücüyü alevin dibine tutun
- Yangın söndürücüyü alevin doğduğu yere tutun
- Yangının önce ön kısmını sonra arka kısmını söndürün
- Yangın tamamen sönmeden müdahale ettiğiniz yeri terk etmeyin
- Yangın söndürücüyü omuz hizsında bir yere asın
Elektrik Kazaları
Elektrik bütün insanlar tarafından her gün kullanılan en önemli enerji kaynaklarından birisidir. Hayatlarımızda büyük öneme sahip bu enerji kaynağı bazen çok ciddi yaralanmalara ve ölümlere neden olabilmektedir. Bu durumlara elektrik kazası denir.
Elektrik Kazalarında İlk Yardım:
- Elektrik kazalarında ilk iş olarak enerji kesilmelidir.
- Bu mümkün değilse kazaya uğrayan kişinin elektrikle olan teması ortadan kaldırılmalıdır. Bunun için o an çevrede bulunabilen kuru tahta parçası, giyim eşyası gibi yalıtkan maddelerle temas yerine müdahale edilerek kişinin elektrikle teması kesilmelidir.
3. Tehlike ve Risk
Birçok kişiye kulaktan dolma şekilde aynı şey gibi gelseler de tehlike ve risk aslında birbirinden ayrı şeylerdir. Tehlike, çalışma ortam ve şartlarında mevcut olan ya da dışarıdan gelebilecek kapsamı belirlenmemiş, çalışanlara, işyerine ve çevreye; yaralanma, hastalık, hasar veya zarar verme potansiyeli olan kaynak ya da durumdur.Risk ise tehlikelerden kaynaklanan bir olayın, meydana gelme ihtimali ile gerçekleşmesi durumunda, zarar verme derecesidir. Yani ikisi birbiriyle bağlantılıdır ancak aynı şey değillerdir.
İşyerlerinde çalışanlar açısından büyük risklere neden olabilecek fiziksel etmenler şu şekildedir; gürültü, titreşim, termal konfor, aydınlatma, radyasyon, basınç. Psikososyal risk etmenleri ise rol belirsizliği, iş güvencesizliği ve düşük ücret, işte şiddet, iş yükü ve iş hızı gibi etmenlerden kaynaklanır. Ayrıca kimyasal ve biyolojik etmenler de bulunmaktadır ancak yazılım sektörüyle pek alakası olmadığı için bundan uzunca bahsetmiyorum.
4. Ergonomi
Ergonomi iş çevresi ile işçi arasında ilişki kuran bir çalışma olarak ortaya çıkmıştır Örneğin çalışma masasının yüksekliğinin arttırılması işçinin birçok kez işine ulaşmak için gereksiz yere aşağıya doğru eğilmesini önleyecektir. İşçinin yaptığı iş uzun süreyle ters harekete, uzanmaya, dönmeye neden olmamalıdır.
Monitöre uzaklık, görüntüye, ekran çözünürlüğüne, yazıların okunabilirliğine ve monitörün büyüklüğüne bağlıdır. Ortalama olarak göz-ekran uzaklığı en az kol mesafesi kadar uzaklıkta 60 70 cm.) olmalıdır. 30 dk aralarla gözler ekrandan ayırıp uzakta bir noktaya odaklanmalı, 10–15 sn. gözler kapatılıp dinlendirilmelidir. Sık sık göz kırpma işlemi yapılmalıdır.
5. Sağlık ve Güvenlik İşaretleri
Özel bir amaç, faaliyet veya durumu işaret eden levha, renk, sesli ve/veya ışıklı sinyal, sözlü iletişim ya da el–kol işareti yoluyla iş sağlığı ve güvenliği hakkında bilgi veren, tehlikelere karşı uyaran ya da talimat veren işaretlerdir.
Tehlike işaretleri:
Yangın işaretleri:
Yazar: Berkay UZUN
Düzenleme: Sanal Yazılım ekibi
Kaynakça
Arş. Gör. Baha KANBEROĞLU
www.who.int
www.kgr.com.tr